Κουν, Ρίχαρντ

(Richard Kuhn, Βιέννη 1900 – Χαϊδελβέργη 1967). Γερμανός χημικός. Σπούδασε χημεία στο πανεπιστήμιο της Βιέννης και, στη συνέχεια, στο Μόναχο με καθηγητή τον Βιλστέτερ. Το 1922 ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή σχετικά με την εξειδίκευση των ενζύμων (Über Spezifitat der Enzyme) και το 1926 ανέλαβε την έδρα της γενικής και αναλυτικής χημείας στο πανεπιστήμιο της Ζυρίχης· αργότερα έγινε διευθυντής του ινστιτούτου Κάιζερ-Βίλχελμ (από το 1950, Μαξ Πλανκ) της Χαϊδελβέργης, ενώ συγχρόνως διετέλεσε καθηγητής βιοχημείας στο πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης. Το 1938 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ χημείας για τις εργασίες του πάνω στα καροτινοειδή και τις βιταμίνες, το οποίο όμως έλαβε μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, εξαιτίας ενός ναζιστικού διατάγματος. Ο Κ. ασχολήθηκε με διάφορα θεωρητικά προβλήματα της οργανικής χημείας, όπως η στερεοχημεία των αλειφατικών και αρωματικών οργανικών ενώσεων, η σύνθεση πολυενίων, η οξύτητα των υδρογονανθράκων, καθώς και με ερευνητικά πεδία της βιοχημείας, όπως τα καροτινοειδή, οι φλαβοπρωτεΐνες, οι βιταμίνες και τα ένζυμα. Επί 20 έτη μελετούσε ενώσεις με διπλούς δεσμούς, γεγονός που αποδείχθηκε χρήσιμο στη μελέτη του για τα καροτινοειδή. Διαχώρισε οκτώ ισομερή των τελευταίων, αξιοποιώντας τη χρωματογραφική μέθοδο που ανακάλυψε ο Τσβετ και κατάφερε να αναλύσει τη δομή τους. Μετά τις εργασίες του Κ., η χρωματογραφία προσρόφησης, η οποία μέχρι τότε παρουσίαζε μειωμένο ενδιαφέρον, εφαρμόστηκε για τον διαχωρισμό και τον καθαρισμό περίπου 60 καροτινοειδών. Η συμβολή του Κ. υπήρξε επίσης σημαντική –τόσο από χημική όσο και από ιατρική άποψη– στη μελέτη των βιταμινών· κατέδειξε, συγχρόνως με τον Καρέρ, τη δομή της ριβοφλαβίνης (βιταμίνη Β₂), την οποία και απομόνωσε σε ποσότητα ενός γραμμαρίου, ενώ μετά την απονομή του βραβείου Νόμπελ απομόνωσε και την πυριδοξίνη (βιταμίνη Β₆).